در ادامه این گفت وگو می خوانیم:
** آمریکا تلاش عمدهای برای برگزاری جلسه شورای امنیت داشت و موفق شد این جلسه را برگزار کند ولی دستاوردی برای آن به همراه نداشت و کشورهایی همانند انگلیس، فرانسه و هلند با درخواست آمریکا مخالفت میکنند. به نظر شما این تلاشها در این برهه زمانی چقدر با اغتشاشات ارتباط دارد؟
برخی کشورها با برگزاری جلسه شورای امنیت قصد بهره برداری و استفاده از اغتشاشات را در ایران داشتند. آنها به دنبال آن بودند تا با استفاده از ناآرامی ها شکست های خود را در منطقه تلافی و مخالفت خود را اعلام کنند. اروپا میدانست که ترامپ به دنبال خدشه به برجام است. کشورهای اروپایی میدانستند که هدف نیکی هیلی و دونالد ترامپ این نیست که به مردم ایران کمک کنند بلکه هدف آنها این است که بتوانند به توافق هستهای خدشه وارد کنند و از دل آن تحریمهایی خارج و بر ایران اعمال کنند که در این کار موفق نبودند.
** چه شد که کشورهای مختلف با محکوم کردن ایران در شورای امنیت مخالفت کردند و برخلاف آمریکا به محکومیت ایران رای ندادند؟
دلیل اول این بود که تحلیل کشورهای اروپایی این است که آمریکا سه تا چهار ماه در حال تلاش برای بهانهگیری از برجام است تا قطعنامه و تحریمی علیه ایران اعمال کند، مقامات اروپایی آگاه بودند که آمریکا به دنبال حمایت از اعتراضات مردمی ایران نیست.
** آمریکا به دنبال گره زدن اغتشاشات ایران به امنیت خاورمیانه بود
دلیل دوم این است که جلسات شورای امنیت برای این است که اگر موضوعی مخالف صلح امنیت بینالمللی است در آنجا مطرح شود و نیکی هیلی سعی داشت موضوع ایران را به امنیت خاورمیانه و امنیت خاورمیانه را به ایران و بحث اعتراضات مردمی و ناآرامیها وصل کند و آن را بههم گره بزنند. این موضوع نمی تواند در شورای امنیت به این شکل مطرح شود و به همین دلیل کشورها مخالفت کردند، حتی فرانسه و هلند به جد گفتند جای این موضوع نیست که وقت شورای امنیت گرفته شود و تظاهراتی که در ایران انجام شده است را بررسی کنیم.
سومین موضوع هم این بود که کشورها گمان میکردند که اگر اعتراضات مردمی وارد شورای امنیت شود از فردا آمریکا هر مشکلی را میتوانند وارد جلسات شورای امنیت کنند. به همین خاطر مخالف بودند این گونه طرح موضوع در شورای امنیت مطرح شود.
** به 12 ژانویه زمانی که دونالد ترامپ باید پایبندی ایران به برجام را تایید کند، نزدیک میشویم. چقدر امکان دارد آمریکا در برجام بماند و بحث تعلیق تحریمهای ایران را تمدید کند؟
میتوان گفت اگر به ترامپ بهعنوان کسی نگاه کنیم که میخواهد موضوعات شورای امنیت و صلح و امنیت بینالمللی را بررسی کند به این نتیجه میرسیم که نباید دوباره موضوع توافق هستهای را در 12 ژانویه یا پس از آن بهعنوان یک معضل مطرح کند و بگوید ایران پایبند نبود.
از سوی دیگر با توجه به تجربهای که آمریکا در شورای امنیت پیدا کرده قاعدتا نباید این را مطرح کند. این که آیا ترامپ به این میزان معقول است که از یک چنین چیزی درس بگیرد؟ جهان میگوید چنین نیست و ممکن است تا این میزان معقول نباشد و دوباره به کاری دست بزند که قابل قبول نبوده و کار عاقلانه محسوب نشود. این آن چیزی است که نسبت به رفتار و کردار ترامپ وجود دارد و از این نظر هر دو تحلیل وجود دارد.انتقام ترامپ از شکستش در شورای امنیت با خروج از برجام؛احتمال خروج آمریکا زیاد است
ممکن است ترامپ به دلیل شکست در شورای امنیت انتقام بگیرد یا ترامپ از آن درس بگیرد و درصدد خدشهدار کردن توافق هستهای نباشد.
آقای عراقچی امروز اعلام کردند احتمال خروج آمریکا از برجام وجود دارد.
تحلیلی وجود دارد که چون آمریکا در شورای امنیت شکست خورده انتقام بگیرد و بگوید من بیرون میآیم و متعهد به توافق هستهای نیستم. با توجه به نامعقولی ترامپ احتمال این رخداد زیاد است. شاید 70 درصد انتخاب ترامپ این مساله است.
** اینکه سپاه در لیست گروههای تروریستی قرار بگیرد ابتدا در کنگره آمریکا مطرح شد و روز گذشته شاهد این بودیم که در مجلس انگلیس این موارد مطرح شد و خواستار این شدند که سپاه در گروه تروریستی قرار گیرد و تحریم شود. تحلیل شما در این باره چیست؟
شاید منافع این کشورها در مسائل مختلف، متفاوت باشد ما نباید این را به حساب این بگذاریم که پلیس بد یا پلیس خوب است. مثلا انگلستان در توافق هستهای تعهد حقوقی داده و جدا از آمریکاست و این با تعهد سیاسی فرق دارد.
انگلستان در قضیه سپاه داستان نازنین زاغری تبعه ایرانی- انگلیسی را دنبال میکند که در اینجا منافع جور دیگری ایجاب میکند و در نتیجه واکنشش نسبت به برجام متفاوت است. بههمین دلیل این دو موضوع باهم قابل تطبیق نیستند که بگوییم در آنجا چنین واکنشی داشته پس در این زمینه هم باید این واکنش را اتخاذ کند.
** تحلیل شما درخصوص همراهی انگلیس با آمریکا چیست؟
بستگی به موضوع دارد. ممکن است در موضوعی همراهی کند و در موضوع دیگر این چنین نباشد. مثلا در محیطزیست، توافق هستهای و بیت المقدس همراهی نکرد و در قضیه اسلامهراسی علیه ترامپ حرف زد. حداقل چهار موضوع وجود دارد که انگلستان با ترامپ مخالفت کرده است. ممکن است موردهایی باشد که با ترامپ موافقت کنند.
** به رفتارهای نامعقول ترامپ اشاره کردید، راه مقابله با رفتارهای نامعقول و هیجانی آمریکا در جهان چیست؟
این که چطور میتوان این روند را متوقف کرد، نمیتوان نسخه کامل ارائه داد. باید برای هریک جداگانه نسخه پیچید. در مقابله با رفتار نامعقول ترامپ در توافق هستهای باید درصدد جذب اروپاییان باشیم و اروپاییان، روسیه و چین را در مقابل آمریکا با خود همراه کنیم.
کشورهای اروپایی در قضیه بیتالمقدس با ما و کشورهای اسلامی همراهی کردند. میتوان گفت این همراهی توانست نتیجهبخش باشد. انگلستان بدون هزینه زیادی با ما همراهی کرد. همین موضوع را باید در مورد بقیه بهکار ببریم.
به عبارت دیگر باید ببینیم اگر میتوانیم شرایط را فراهم کنیم به همان شکل عمل کنیم. مثلا اگر جایی انگلستان دارای منافعی است ما آن منافع را ارزیابی کنیم و اگر میتوانیم به نفع خود شکل دهیم. قضیه بیتالمقدس یا هر قضیه دیگری را که میتواند به ما کمک کند، استفاده نماییم تا رفتار دونالد ترامپ را کنترل کنیم.
در قضیه ناآرامیها و اغتشاشات ایران ترامپ تلاش داشت و فرض میکرد که در این امر موفق میشود، نیکی هیلی تجربهای در این امر نداشت و فکر میکرد موفق میشود اما به دو دلیل موفق نشدند. دلیل اول این بود که رئیسجمهور ایران گفت طبق قانون اساسی اعتراضات مردمی مجاز است و به رسمیت میشناسیم ولی اغتشاش نباید باشد که طرح این موضوع در شورای امنیت سازمان ملل آبی بر آتش بود و فرانسه و روسیه و بقیه کشورها گفتند زمانی که خود رئیسجمهور ایران اعتراضات مردم را قانونی میداند مسالهای نیست که در شورای امنیت مطرح شود.
از سوی دیگر اعتراضات مردمی به آن صورت به خاک و خون کشیده نشد. البته آمریکا در روزهای اخیر به دنبال آن است تا در شورای حقوق بشر سازمان ملل قطعنامهای را علیه ایران تصویب کند که ما در مقابل این اقدام آمریکا باید روی اعتراضات مردمی بهعنوان امر مشروع و مجاز در قانون اساسی بار دیگر تاکید کنیم و نشان دهیم که به درد آنها میرسیم.
امروز دولت حداقل باید در قوه مجریه، اعلام کند آماده هستیم. مثلا در استادیوم هرکسی در مورد هر مسالهای مشکلی دارد مطرح کند. به استادیوم بیایند و مسئولان کارگری مشکلات را بشنوند و با هم تبادل نظر کنند. اگر در مورد مالباختگان موسسات اعتباری است که حدود 15 میلیون نفر از مردم ایران را در برمیگیرد، باز جلسهای برگزار شود و موضوع را مورد رسیدگی قرار دهند.
اگر این کار را انجام دهیم یقینا ترامپ چه در شورای امنیت و چه در کنگره آمریکا و چه در حقوق بشر کاملا خلع سلاح میشود. این دست ما است که با ابتکاراتی از این دست جلوی طرف را بگیریم.
*منبع: روزنامه فرهیختگان، 1396.10.19
**گروه اطلاع رسانی**9117**2002** انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصی