اخبار هرمزگان | پایگاه خبری تحلیلی هرمزبان اخبار هرمزگان | گزیده اخبار ایران و جهان | تحولات منطقه
ناهید حاجیلو در ادامه این گزارش آورد: بلندترین نقطه آن 29 متر ارتفاع دارد و بزرگ‌ترین قطر آن 5.7 کیلومتر است. این جزیره از یک رشته ارتفاعات کوتاه پوشیده شده است و کرانه‌های آن با شیب ملایمی، به دریا منتهی می‌شود. جزیره مجاورت «هندورابی» با دریا، اغلب موجب بالا رفتن میزان باران و رطوبت می‌شود، با این حال در تمامی کرانه‌های خلیج فارس و در همجواری با دریا، تأثیر چندانی بر میزان بارش این نواحی ندارد.
فعالیتهای اقتصادی اکثریت اهالی در جزیره هندورابی، صیادی و غواصی است و فعالیتهای صنعتی یا بهره‌برداری از م عادن و منابع زیرزمینی و حتی صنایع دستی در این جزیره وجود ندارد. محیط زیست جزیره «هندورابی» به دلیل بسته بودن آن محدود است و موجوداتی از قبیل انواع پرندگان کوچک، پرندگان مهاجر نظیر باز و شاهین و تعداد کمی از انواع خزندگان و موشهای صحرایی در آنجا یافت می‌شود. منابع تأمین آب جزیره بسیار محدود و کم است و آب مصرفی اهالی آن از طریق چاه یا آب انبار تأمین می‌شود.
این جزیره از نظر سیاحت و ایرانگردی از زیر مجموعه‌های جزیره کیش است که با توجه به امکانات و استعدادهای طبیعی جزیره از نظر آب، خاک، هوا و شرایط خاص تجاری جزیره کیش و همچنین برخورداری از زیبایی‌های طبیعی، قادر است بخشی از نیازهای سیاحتی و گردشگری ایرانگردان را تأمین کند. تراکم مرجانها در سواحل شمالی جزیره بیشتر است. منطقه مرجانی هندورابی زیستگاه بسیار مهمی در منطقه برای انواع آبزیان به شمار می‌رود و تماشای لاکپشتهای دریایی که از اواسط اسفند ماه و تا نیمه خرداد برای تخم گذاری به سواحل جزیره هندورابی می‌آیند، خالی از لطف نیست.
از آبزیان موجود در این قطعه از جزیره می‌توان از انواع مرجان‌های مغزی، جراح ماهیان، تن ماهیان دم زرد، یونیک، پیکاسو، ملوان و طوطی ماهیان نام برد.
**پناهگاه حیات وحش جزیره هندورابی
شهرام فداکار ـ سرپرست دفتر سواحل وتالاب‌های ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست کشور با اشاره به اینکه جزیره هندورابی به لحاظ محیط زیست دریایی از اهمیت ویژه‌ای برخورداراست، میگوید: مدیریت پناهگاه حیات وحش هندورابی در سال 1389 به صورت قانونی به سازمان منطقه آزاد کیش واگذار شده است.
وی ادامه می‌دهد: درسال 1382 وزارت نفت به احداث پالایشگاه گاز در روستایی واقع درمنطقه حفاظت شده «سراج» که در نقطه مقابل جزیره هندورابی واقع شده است، اقدام کرده است. روستای «گرزه» از لحاظ زیستگاهی ارزش خاصی ندارد و از اینرو طی توافق صورت گرفته وزارت نفت با سازمان حفاظت محیط زیست، قرار بر این شد بخشی از منطقه حفاظت شده «سراج» حذف شود و در مقابل بخش دیگری به این منطقه حفاظت شده اضافه و جزیره به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شود.
شهرام فداکار، ناحیه کم عمق ساحلی جزیره هندورابی تا عمق 10 متری را برای زیستگاه آب سنگ‌های مرجانی و همچنین محل تخم‌گذاری بسیاری از پرندگان دریایی خلیج فارس و بخصوص تخم‌گذاری لاکپشتهای دریایی، 2 ویژگی عمده جزیره هندورابی می‌داند و می‌افزاید: تصویب جزیره هندورابی با وسعت حدود 22 کیلومترمربع (حدود 7 در 3 کیلومتر) و تا عمق 6 متری از منطقه دریایی اطراف آن، طی سفر هیات دولت در سال1390 به استان هرمزگان، به عنوان پناهگاه حیات وحش معرفی شده است.
**جزایر ایرانی خلیج فارس
سرپرست دفتر سواحل و تالاب‌های ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست در مورد واگذاری 2 جزیره تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به سازمان منطقه آزاد کیش، اظهار میدارد: اتفاق ناگواری که برای سازمان حفاظت محیط زیست افتاد، این بود که مجلس شورای اسلامی درشهریور 1389، مدیریت 2 منطقه جزیره «هندورابی» و جزایر «فارور کوچک و بزرگ» را که تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست بود و شرایط زیستگاهی بهتری داشت، به صورت قانونی به سازمان منطقه آزاد کیش واگذار کرد.
وی همچنین میگوید: 5 تا 6 جزیره خلیج فارس تحت حاکمیت جمهوری اسلامی ایران است و تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد، همچنین جزیره خارک اثر طبیعی ملی است که با مدیریت وزارت نفت اداره می‌شود، جزیره «شید بر» نیز فعلاً به عنوان پناهگاه حیات وحش و تالاب بین‌المللی محسوب می‌شود که دست نخورده باقی مانده است که اگر توسعه ادامه پیدا کند، ممکن است تحت تاثیر فعالیتهای پتروشیمی آن منطقه درآینده قرارگیرد. در مورد 2 جزیره «فارور» و «هندورابی» نیز سازمان حفاظت محیط زیست با فعالیتهای پتروشیمی مناطق آزاد کیش، باتوجه به نوع فعالیت‌هایی که صورت می‌گیرد، همچون فعالیتهای پتروشیمی در منطقه‌های عسلویه، بندرامام و منطقه‌های ویژه اقتصادی ماهشهر، تجربه خوبی ندارد.
**مدیریت زیست محیطی هندورابی
سرپرست دفتر سواحل وتالاب‌های ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید به اینکه هرگونه طرح توسعه‌ای در جزایری که تحت مدیریت این سازمان است، باید مطابق با ملاحظات زیست محیطی صورت گیرد، میگوید: سازمان حفاظت محیط زیست برای مناطق تحت مدیریت خود براساس قانون و ماموریت‌های محوله، باید طرح مدیریت مناطق را تهیه کند، تا بتواند قادر به جذب اعتبارات مورد نیاز باشد، ولی از 19 منطقه‌ای که تحت مدیریت ساحلی قرار دارند، فقط حدود 1 میلیون هکتار دارای طرح مدیریت است، و البته نه به شکل کاربردی که بشود از آنها استفاده کرد.
شهرام فداکار ادامه می‌دهد: در سفر سال1390 هیات دولت به جزیره «هندورابی» که به عنوان منطقه گردشگری معرفی شد و مجلس به صورت قانونی مدیریت جزیره هندورابی را به سازمان منطقه آزاد کیش واگذار کرد، این سازمان درصدد توسعه جزیره درآمد و درسال‌های 1386 تا 1388 و طی این دوره زمانی، سازمان منطقه آزاد کیش توانست طرح مدیریت جامع زیست محیطی جزیره هندورابی را با اعتبار 250 میلیون تومان تهیه کند.
وی در پاسخ به اینکه چگونه سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند از مناطق تحت مدیریت خود حفاظت کند، می‌افزاید: آنچه مسلم است، سازمان حفاظت محیط زیست از نظر وجاهت قانونی و از نظر قدرت اجرای قانون ارحج است و می‌تواند دخالت کند و اثرگذار باشد، که تحقق آن به رویه اجرا و نحوه مدیریت و اینکه چگونه سیاست‌های سازمان را جلو ببرد، بستگی دارد.
فداکار دراین باره اضافه می‌کند: سازمان منطقه آزاد کیش درعین حال که یک سازمان بهره‌بردار بوده است، نگرانی‌های زیست محیطی آن چنانی هم ندارد. با تهیه طرح توسعه گردشگری «هندورابی» خیلی از زیستگاه‌های مرجانی اطراف جزیره مشخص و بسیاری از ماهیان زینتی شناسایی شد و در این زمینه اطلاعات ذی‌قیمتی به دست آمد که در خود سازمان حفاظت محیط زیست هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی ادامه می‌دهد: دریک طرح توسعه‌ای که سازمان منطقه آزاد کیش برای جزیره «هندورابی» تعریف کرده است، یکسری اهداف کلان را تحت عنوان «جزیره آرامش» و «جزیره سبز» با رویکرد زیست محیطی، درنظر می‌گیرد، طبیعی است یک سازمان بهره‌بردار وقتی می‌خواهد فعالیتی انجام دهد که هم تبعات زیست‌محیطی نداشته باشد و هم درآمدزایی کند، به همکاری دستگاه متولی نیاز دارد، پیرو همین طرح، درجلسات متعددی که با حضور مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست وسازمان منطقه آزاد کیش برگزار شد، خواسته شد که طرح توسعه جامع جزیره هندورابی با رعایت نظرات سازمان حفاظت محیط زیست، انجام شود.
**طرح جامع نهایی نشده است
شهرام فداکار با بیان اینکه سازمان منطقه آزاد کیش اقدامات مهمی درحوزه گردشگری جزیره «هندورابی» انجام داده، اما نسبت به دریافت مجوزهای لازم از سازمان حفاظت محیط زیست اقدام نکرده است، می‌افزاید: احداث فرودگاه به طول1400 متر درناحیه غرب جزیره هندورابی، احداث بندرگاه درضلع شمال غرب و موج‌شکن در ضلع شرقی جزیره، بازسازی هتل درضلع شرقی هندورابی و احداث یک مجموعه گردشگری که فعالیتهای تورگردانی را انجام می‌دهد، از جمله عملیات عمرانی در این جزیره است که متاسفانه سازمان منطقه آزاد کیش قبل از شروع پروژه توسعه جزیره هندورابی، نسبت به دریافت مجوزهای لازم از سازمان حفاظت محیط زیست اقدام نکرده است و از اینرو این ساخت و سازها با ضوابط و مقررات زیست محیطی مغایرت دارد.
**ظرفیت زیست محیطی هندورابی
سرپرست سواحل و تالاب‌های ساحلی سازمان حفاظت محیط زیست درباره نقش این سازمان درادامه طرح جامع توسعه گردشگری هندورابی میگوید: ماده 112 قانون برنامه توسعه پنجم، تمامی اختیارات دستگاه‌های اجرایی کشور را به مدیریت سازمان منطقه آزاد کشور و از جمله سازمان‌های منطقه آزاد کیش، قشم و الوند واگذار شده است، درواقع به مدیر عامل سازمان منطقه آزاد کیش وظایف سازمان حفاظت محیط زیست هم واگذار شده است، حال آن که وظایف حاکمیتی قابلیت واگذاری به غیر را ندارند.
وی با اشاره به مبانی حقوقی این موضوع که مصوبه مجلس به مصوبه کمیسیون زیربنایی ارجح است، می‌افزاید: مرجع قانونگذاری، جزیره هندورابی را زمانی به سازمان منطقه آزاد کیش واگذار کرده است که قبل از تایید آن به عنوان منطقه حفاظت شده بوده است و در نتیجه سازمان منطقه آزاد کیش، خود را متولی جزیره هندورابی می‌داند و هر فعالیتی را انجام می‌دهد.
شهرام فداکار از نگرانی‌های سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به ادامه طرح توسعه گردشگری، به پناهگاه حیات وحش جزیره «هندورابی» اشاره می‌کند و میگوید: توسعه‌ای که قرار است در جزیره انجام شود، ممکن است بیش از ظرفیت محیطی آن باشد.
وی یکی دیگر از نگرانی‌ها را این گونه بیان میدارد: ممکن است با توسعه «هندورابی» مهمترین ظرفیت زیست محیطی جزیره که محیط زیست دریایی این منطقه است، تحت تاثیر قرار گیرد، طبیعی است در رویکردهایی که برای توسعه جزیره «هندورابی» در نظر گرفته‌اند، فعالیتهای گردشگری مبنا و دریا محور است.
فداکار ادامه می‌دهد: زیرساخت‌هایی که قرار است در «هندورابی» مستقر شود، ممکن است بدون دقت ومطالعه صورت بگیرد و طبیعی است محیط زیست دریایی جزیره تحت تاثیر قراربگیرد.
وی با اشاره به تجربیاتی که در سایر جزایر ایرانی به منظور توسعه آنها صورت گرفته است، میگوید: تجربه‌ای که درجزیره «هندورابی» کسب خواهد شد، مشابه تجربه‌ای است که در جزیره کیش کسب شد، و هندورابی به قدری بارگذاری شود که ازکنترل بیرون آید. در حال حاضر موضوعاتی از قبیل پسماند فاضلاب، دخل و تصرف در عرصه طبیعی منطقه و افزایش تراکم جمعیت در واحد سطح، با پیامدهای زیست محیطی زیادی همراه است، همچنین اکوسیستم جزایر خیلی آسیب پذیر و شکننده است و اگر قرار است توسعه‌ای در آنها صورت گیرد، باید با مطالعات زیست محیطی همراه باشد.
شهرام فداکار دیگر نگرانی را، عدم ضمانت اجرایی این طرح عنوان می‌کند و می‌پرسد: درآینده با تغییر مدیران و رویکردهای سازمان منطقه آزاد کیش، چه ضمانت‌های اجرایی برای ادامه طرح توسعه جزیره «هندورابی» با ضوابط محیط زیستی وجود دارد و این ضمانت اجرایی از سوی چه ارگان‌هایی باید تایید شود؟ اگر با سازمان حفاظت محیط زیست است که با هرگونه دخل و تصرف در جزیره مخالف است و اگر با سازمان منطقه آزاد کیش است، مدعی است که اختیارات آن به سازمان منطقه آزاد کیش واگذار شده است و خود را مجری طرح توسعه می‌داند، منتهی با تمامی اختیاراتی که به سازمان منطقه آزاد کیش واگذار شده است، مجری باید ضابط محیط زیست باشد، نه اینکه در مقابل آن قرار گیرد.
**جابه‌جایی مرجان‌های جزیره هندورابی
پروین فرشچی ـ معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در گفتگو با شبکه اطلاع‌رسانی دریایی ایران (مانا)، اظهار داشته است : یکی از اقدامات معاونت محیط زیست دریایی، بررسی و بازدید کارشناسان این معاونت از نحوه جابه جایی مرجان‌های جزیره هندورابی و نظارت بر ادامه ساخت و سازها در این جزیره بوده است.
وی ادامه می‌دهد: جابجایی مرجان‌های به دام افتاده در حوضچه اسکله جزیره هندورابی، از یک سال پیش بنا به اعلام نظر سازمان حفاظت محیط زیست و ارائه آن به سازمان منطقه آزاد کیش، آغاز شده است.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون مرحله نخست جابه جایی مرجانها به تعداد60 هزار قطعه به اتمام رسیده است، می‌افزاید: این پروژه از سوی کارشناسان محیط زیست سازمان منطقه آزاد کیش و با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست صورت گرفته است.
فرشچی خاطرنشان می‌کند: بررسی و پایش مرجان‌های جابه جا شده، حاکی از موفقیت این پروژه زیست محیطی در جزیره هندورابی است، اما نظر نهایی را می‌توان پس از یک سال از گذشت ثابت شدن مرجانها در جای خود، اعلام کرد.
حدود60 هزار قطعه مرجان دیگر نیز باید در مرحله دوم جابه جا شوند که این پروژه نیز به زودی با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست و از سوی اداره محیط زیست سازمان منطقه آزاد کیش آغاز خواهد شد.
**جزیره آرامش
فرشچی تاکید می‌کند: نهایتا جابه‌جایی کامل مرجان‌های جزیره «هندورابی» یک سال به طول خواهد انجامید که امید می‌رود مرحله دوم نیز همچون مرحله اوّل با موفقیت انجام شود.وی اذعان میدارد: مطالعات جانمایی ساخت اسکله جزیره هندورابی به لحاظ موارد فنی برای ساخت یک اسکله و رعایت مواردی از جمله عمق مناسب بستر و سایر اطلاعات لازم، به درستی صورت گرفته، اما در این مطالعه خبری از بررسی‌های زیست محیطی در خصوص مرجانها نبوده است.معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست می‌افزاید: طرح توسعه جزیره «هندورابی» تحت عنوان «جزیره آرامش» در صورت پیشرفت مطابق مطالعات صورت گرفته، می‌تواند به یکی از بهترین پروژه‌های کشور تبدیل شود. یکی از مواردی که قرار است طی این پروژه به اجرا درآید، کاشت گیاهان بومی در جزیره است که در حفاظت بیشتر از محیط زیست منطقه، بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
وی با این یادآوری که قرار است گردشگری در جزیره «هندورابی» منحصر به طبیعت گردی و مطابق با گردشگری سبز اجرا شود؛ اظهار میدارد: قرار است در این جزیره از هیچ وسیله نقلیه‌ای به جز دوچرخه و ماشین برقی استفاده نشود، تا محیط زیست جزیره هندورابی همچنان بکر باقی بماند. ورود گردشگران به جزیره هندورابی نیز باید به گونه‌ای برنامه ریزی شود که به اندازه ظرفیت پذیرش این جزیره باشد تا با حضور گردشگران، به محیط زیست جزیره و نیز مفهوم اصلی توسعه آن که با محوریت «جزیره آرامش» است، آسیبی نرسد.
منبع: روزنامه اطلاعات، 1395.9.29
**گروه اطلاع رسانی**9165**9131**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
