هرمزبان | اخبار هرمزگان و منتخب اخبار ایران و جهان اخبار هرمزگان | گزیده اخبار ایران و جهان | تحولات منطقه
ساخت تنها دو فیلم «الرساله» و «محمد رسول الله» خود بیانگر میزان کم کاری سینما نسبت به شخصیت و زندگی پیامبر خاتم(ص) است که این کم‌کاری از نگاه کارشناسان علل مختلفی از جمله کمبودهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و حساسیت موضوع دارد.
به گزارش پایگاه خبری هرمزبان، اگر تاریخ سینمای جهان را ارزیابی کنید متوجه خواهید شد بیش از 200 فیلم درباره حضرت مسیح(ع) ساخته شده است اما درباره حضرت رسول(ص) تنها فیلم «الرساله» ساخته مصطفی عقاد و «محمد رسول الله» ساخته مجید مجیدی به صورت مستقیم به زندگی ایشان پرداخته است. این کم کاری که دلایل گوناگونی دارد که مهمترین آن حساسیت موضوع است. به هر حال در این گزارش سعی داریم کارهایی که در این حوزه به صورت مسقیم یا غیر مستقیم به شخصیت و زندگی پیامبر(ص) پرداخته اند را معرفی کرده و از نظر چند تن از سینماگران نیز درباره عملکرد صدا و سیما در این حوزه بهره‌مند شویم.
«الرساله»
«الرساله»؛ معروف به «محمد رسول الله» فیلمی سینمایی به کارگردانی مصطفی عقاد است که در سال ۱۹۷۶ منتشر شد. الرساله استان زندگی پیامبر اسلام(ص) از چهل سالگی تا فتح مکه را به تصویر می‌کشد. بازیگران این فیلم از جمله آنتونی کوئین و ایرنه پاپاس از بازیگران مطرح هالیوود بودند. از وقایع تاریخی مهمی که در این فیلم تصویر شده می‌توان به؛ بعثت پیامبر(ص)، قتل سمیه، اسلام آوردن و شکنجهٔ بلال حبشی، جنگ بدر، جنگ احد، هجرت مسلمانان از مکه به مدینه، فتح مکه و… اشاره کرد.
مصطفی عقاد برای ساخت این فیلم با مشکل تأمین هزینه‌های ساخت مواجه بود و نبود شریک تجاری در ساخت این فیلم، در همان ابتدا فیلم را تا آستانه تعطیلی کشاند تا این که در نهایت توسط معمر قذافی رهبر لیبی مورد حمایت مالی قرار گرفت و در همین راستا فیلمبرداری این فیلم در کشورهای لیبی و مراکش که لوکیشن‌های مشابه مکه و مدینه صدر اسلام را داشتند، انجام شد.
«محمد رسول الله»
«محمد رسول‌الله» فیلمی به کارگردانی مجید مجیدی است که داستان زندگی کودکی حضرت محمد (ص) را روایت می‌کند. این فیلم در بهمن ماه سال ۱۳۹۳ برای اولین بار برای اهالی سینما اکران شد. در ساخت این مجموعه همچون سایر فیلم‌های تاریخی سال‌های اخیر ایران نظیر؛ «ملک سلیمان» از عوامل خارجی و در سطح سینمای روز جهان استفاده شده است. فیلمبرداری این اثر بر عهده ویتوریو استورارو و موسیقی متن آن ساختهٔ ای. آر. رحمان است که هر دو از هنرمندان برنده جایزه اسکار به‌شمار می‌آیند. این فیلم در شهرک سینمایی پیامبر اعظم که در ۵۵ کیلومتری شهر قم قرار دارد، ساخته شده است. این فیلم پرهزینه‌ترین و بزرگترین پروژه فیلمسازی تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود، البته بیشتر هزینه این فیلم صرف ساخت شهرک سینمایی شده است.
فیلم محمد رسول‌الله در تهران در ۴۰ سالن سینما به نمایش درآمد و با فروش ۱۷۰ میلیونی روز اول اکران خود در سینماهای تهران بالاترین میزان فروش برای افتتاحیه یک فیلم سینمایی در ایران را رقم زد. این فیلم به عنوان نماینده سینمای ایران در جشنواره اسکار سال ۲۰۱۶ میلادی حضور داشت. مهدی پاکدل، علیرضا شجاع نوری، محسن تنابنده، مینا ساداتی، ساره بیات، علیرضا جلیلی، داریوش فرهنگ، رعنا آزادی‌ور، صادق هاتفی و… از جمله بازیگران این فیلم سینمایی هستند.
«محمد(ص)»
«محمد(ص)» یک انیمیشن حماسی قرآنی دربارهٔ زندگی محمد پیامبر مسلمانان ساخت ایالات متحده آمریکا و به کارگردانی ریچارد ریچ است که در سال ۲۰۰۲ منتشر شد. این انیمیشن در سینماهای محدودی در آمریکا و بریتانیا اکران شد. داستان فیلم دربارهٔ دوران ابتدایی ظهور اسلام و حضرت محمد(ص) است. محتوای فیلم توسط دانشگاه الازهر و علمای شیعه لبنان تأیید شد. این انیمیشن زندگی محمد پیامبر اسلام را در ابتدای رسالتش به تصویر کشیده است. داستان در شهر مکه روی می‌دهد هنگامی نخستین مسلمانان توسط ثروتمندان مکه مورد اذیت و آزار قرار می‌گیرند. سپس داستان به هجرت محمد و مسلمانان به مدینه می‌پردازد. سپس فیلم روایتگر فتح مکه توسط پیروان پیامبر(ص) است، و غزوه بدر، غزوه احد و غزوه خندق نیز در آن به تصویر کشیده است.
«راه بهشت»
«راه بهشت» فیلمی به کارگردانی مهدی صباغ‌زاده و تهیه‌کنندگی محمدتقی انصاری محصول سال ۱۳۹۰ است. در این کار به صورت غیرمستقیم به پیامبر اسلام پرداخته شده است. این فیلم جایزه بیرق طلایی (جایزه ویژه مصطفی عقاد) بخش بین‌الملل سی‌امین جشنواره فیلم فجر و دیپلم افتخار بهترین فیلمبرداری (حسن پویا) را به دست آورده است. امین زندگانی، نسرین مقانلو، رضا رویگری، الهام حمیدی، رامتین خداپناهی، حسن اسدی، افسانه ناصری، عزیز هنرآموز، حسین صبوری و کاظم افرندنیا در این فیلم نقش آفرینی کرده‌اند.
«عقاب صحرا»
«عقاب صحرا» فیلمی به کارگردانی مهرداد خوشبخت و نویسندگی عباس اکبری محصول سال ۱۳۹۱ است. این فیلم یک پروژه فاخر سینمایی با بودجه دو و نیم میلیارد تومانی است که مهرداد خوشبخت ساخت و داستانی تاریخی دارد که در سال‌های ششم تا هشتم هجری و از حدیبه تا فتح مکه رخ می‌دهد. در این فیلم نیز به صورت غیر مستقیم به زندگی حضرت رسول توجه شده است؛ کیکاووس یاکیده، روناک یونسی، علیرضا کمالی نژاد، شهرزاد کمال‌زاده، حسین سلیمانی، افشین نخعی، محمد ربانی، انوشیروان ارجمند، رضا سروی و حبیب دهقان نسب در آن نقش آفرینی کرده‌اند.
در ادامه نظر دو تن از کارگردانان سینما را درباره کم کاری‌هایی که در هنر هفتم نسبت به پیامبر اسلام(ص) صورت گرفته را جویا شده‌ایم.
هوشنگ توکلی، کارگردان و بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر درباره چرایی انفعال رسانه‌های تصویری در پرداختن به شخصیت حضرت رسول(ص) اظهار کرد: وقتی درباره کم‌کاری در حوزه آثار تاریخی بحث می‌شود، اولین دلیلی که به صورت مشترک در تمامی اظهارنظرها آورده می‌شود، کمبود امکانات سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری است، اما این همه ماجرا نیست، زیرا اگر اینگونه بود چرا آثار اجتماعی تا به این اندازه ضعیف هستند؟ در آثار رایجی که به اسم طنز یا آثار اجتماعی در سینما و تلویزیون تولید می‌شود همه چیز به تمسخر گرفته شود؛ اتفاقی که من آن را برای نسل جوان خطرناک می‌دانم.
وی افزود: به نظرم ریشه‌هایی وضعیت موجود را در یک امر می‌توان توضیح داد. سیاست‌گذاران فرهنگی دغدغه چندانی پیرامون موضوعات فاخر ندارند، بلکه تنها کارهایی را مدنظر قرار می‌دهند که در کوتاه مدت تولید شده و بتواند آنتن را پر کند. البته ممکن است این سؤال پیش آید هر مدیری دوست دارد با ساخت کارهای فاخر پرونده خود را وزین‌تر کند، پس چرا در این مسیر، تصمیم گیرندگان فرهنگی قدم بر نمی‌دارند؟ جواب روشن است پول‌دوستی و ریا چنین شرایطی را به وجود آورده است. مدیرانی که از آنها حرف می‌زنم در پی این هستند که پول را از عرصه تولید خارج و در جای دیگر خرج کنند و با باقیمانده بودجه با تولیدات ارزان‌قیمت برای خود کارنامه‌سازی کنند.
روزمرگی سینماگران
کارگردان سریال «مدرس» متذکر شد: وضعیت نابسامان موجود در شرایطی است که هنرمندان و نویسندگان بسیاری خوبی با توانایی لازم برای تولید آثار فاخر داریم، ولی شرایط را برای جوانان علاقمند به گونه‌ای رقم زده‌ایم که عده‌ای از آنها مجبورند در تاکسی های اینترنتی مسافرکشی کنند یا اینکه در روزمرگی گرفتار باشند. وضعیت پیش‌آمده تنها یک انفعال حرفه‌ای نیست، بلکه تاثیرات آن بسیار مخرب است، چون وقتی قرار باشد ما خود روایتگر آنچه در تاریخ دینی و ملی ما رخ داده نباشیم، طبیعی است بدخواهان سعی خواهند کرد نکات مدنظرشان را به شکلی نادرست در قالب سریال یا فیلم اشاعه دهند. آخرین نمونه از این دست تولیدات فیلم سینمایی «بانویی از بهشت» است که در آن زندگی حضرت فاطمه(س) به شکلی مغرضانه روایت شده است.
وی در پاسخ به این سؤال که در بحث فیلمنامه چرا دست ما خالی است؟ گفت: این موضوع همانگونه که گفتم ربطی به نویسندگان ندارد، چون از دانش فیلمنامه‌نویسان خودمان مطلع هستم، اما برای اینکه بتوان به نتیجه مطلوبی دست یافت باید شرایط نیز مهیا باشد. نویسنده‌ای که می‌خواهد متنی درباره زندگی حضرت رسول(ص) بنویسد باید تحقیقات و مشاوره‌های فراوان انجام دهد. این موضوع نیز تابع سرمایه‌‌گذاری مناسب است اما همانگونه که گفتم مدیران فرهنگی در پی چنین کارهایی نیستند، بلکه بیشتر تولیداتی را مدنظر دارند که در ظاهر به موضوعات دینی توجه داشته تا بتوانند آنها از این تولیدات در کارنامه خود نام ببرند.
قیاس نابرابر
این کارگردان با بیان اینکه نباید ظرفیت‌های داخلی را در قیاس با تولیدات خارجی کمرنگ کنیم، گفت: مقایسه فیلم مجیدی با کار مصطفی عقاد را بارها شنیده‌ایم. از نگاه من مجید مجیدی یکی از سرمایه‌های سینمای ایران است که فیلم از کیفیت خوبی سود برده بود، ولی به دلیل نبود حمایت‌ها آنگونه که باید دیده نشد. این درحالیست که باید از تجربیات وی استفاده شود، اما متاسفانه من این کار را انجام نمی‌دهیم و باز در پی تجربه‌اندوزی هستیم.
توکلی در پایان تأکید کرد: این روزها سخن از ساخت سریال حضرت موسی (ع) است. این کار را مجیدی می‌توانست با کیفیت خوبی بسازد، اما باز ما سراغ نیروی تازه‌نفس در این ژانر رفتیم. البته ابراهیم حاتمی‌کیا از فیلمسازان صاحب‌نام سینمای ایران است، اما تجربه کار تاریخی را ندارد. من از این رفتارها (واگذاری کارهای تاریخی به سینماگران کم‌تجربه) به عنوان هوس‌بازی در امر تولید نام می‌برم. این رفتار نابخرادانه نه تنها به کار آسیب خواهد زد، بلکه به نظرم موجب این خواهد شد تا حاتمی‌کیا نیز ضربه بخورد.
حساسیت موضوع
امرالله احمدجو، کارگردان سینما و تلویزیون درباره دلایل کم‌کاری سینما و تلویزیون در پرداختن به شخصیت حضرت رسول(ص) اظهار کرد: مشکلاتی که برای ساخت فیلم‌ها و سریال‌هایی درباره پیامبر(ص) وجود دارد، تنها سخت‌افزاری نیست، بلکه معتقدم بخشی از مشکلات این حوزه به امورات سخت‌افزاری مربوط می‌شود، حتی باید بگویم بیش از آنکه امکانات در وضعیت به وجود آمده دخیل باشد حساسیت‌هایی که پیرامون این موضوع وجود دارد این کم‌کاری را سبب شده است.
وی افزود: از نگاه من حساسیت پیرامون این موضوع تا اندازه‌ای بزرگ است که به نظرم حتی اجازه نزدیک شدن به این موضوع پیش نمی‌آید، برای همین بهتر است تنها در حاشیه به این دست موضوعات توجه شود. نکته دیگری که در این رابطه وجود دارد به فیلمنامه مربوط می‌شود. در این زمینه فیلمنامه خوبی وجود ندارد، چراکه اگر چنین سناریویی وجود داشت فیلمسازان علاقه‌مندی هستند که قادرند در این حوزه ورود کنند.
این کارگردان تصریح کرد: درباره مسائل سخت‌افزاری نکته‌ای را باید متذکر شوم. شاید به لحاظ امکانات ما نسبت به بسیاری از کشورهای صاحب سینما کمبودهایی داشته باشیم اما به نظرم توانسته‌ایم درهمین شرایط نیز از امکاناتی که در اختیارمان است بهترین بهره را ببریم. بهترین مثال در این میان «مختارنامه» است. این کار به لحاظ فنی به اندازه‌ای خوب بود که علاوه بر داخل، بسیاری از مخاطبان خارجی نیز جذب آن شدند.
فیلمنامه آماده ساخت دارم
کارگردان سریال «روزی روزگاری» تصریح کرد: فیلمنامه‌ای نوشته‌ام که در آن عربستان زمان حضرت رسول(ص) روایت می‌شود. داستان مجموعه به زمانی بر می‌گردد که پیامبر هنوز به رسالت برگزیده نشده اند. برای ساخت این کار تا به حال دو سه بار اقدام شده ولی هر بار این کار به مرحله تولید نزدیک شده، طی اتفاقی به انجام نرسیده است!
احمدجو در پاسخ به این سؤال که با تمام مشکلاتی که ذکر کردید، چگونه مصطفی عقاد توانست با فیلم «الرساله» تا این اندازه موفق باشد؟ بیان کرد: من این فیلم را چندان کار موفق و درجه یکی نمی‌دانم، آنهم اینکه چرا این کار توانست تا به این اندازه موفق باشد، یک جواب دارد. این فیلم اولین کاری بود که درباره پیامبر(ص) ساخته شد، بنابراین استقبال از آن دور از انتظار نبود. من «الرساله» را نه یک فیلم، بلکه بیشتر یک گزارش پراکنده هالیوودی می‌دانم.
وی ادامه داد: درباره ساخته عقاد ذکر یک نکته دیگر را هم ضروری می‌دانم، آنهم اینکه اگر این فیلم توانست در جهان اسلام نامی برای خود دست‌وپا کند به واسطه حضور آنتونی کوئین در فیلم بود. هنرنمایی وی در فیلم لحظه‌های خوبی را به وجود آورد که هر تماشاگری از تماشای آن به وجد می‌آمد. با این توضیح نباید تصور کرد که لحظات خوشایند در فیلم دلیل برای موفقیت آن محسوب شود.
این کارگردان در پایان تأکید کرد: فیلمی که قرار است زندگی پیامبر اسلام را موضوع خود قرار دهد، حتماً باید یک نکته را مد نظر قرار داشته باشد آن هم موضوع بحث شیعه و سنی است، چون اگر فیلم بخواهد کمی متمایل به تشیع یا اهل سنت باشد، مطمئن باشید در جهان اسلام به موفقیتی دست پیدا نخواهد کرد. فیلم ارساله این قانون را رعایت کرده بود و به همین دلیل با حاشیه‌ای رو‌به‌رو نشد.
انتهای پیام
منبع: ایکنا
hormozban هرمزبان ivlcfhk اخقئخظذشد
