اخبار هرمزگان | پایگاه خبری تحلیلی هرمزبان اخبار هرمزگان | گزیده اخبار ایران و جهان | تحولات منطقه
به گزارش پایگاه خبری هرمزبان اخبار هرمزگان به نقل از ایرنا، به جرات می توان امروز از پدیده هایی همانند فروچاله ها در زمین به مثابه بیماری هایی خاموش برای بدن انسان یاد کرد، بیماری‌هایی که در ظاهر هیچ نشانه ای از آن ها نیست اما زمانی که ابعاد ظاهری خود را نشان می دهند، بیمار و اطرافیانش متوجه وخامت حال فرد شده و بی محابا دست به دامن و جستجوی دارو و درمان می شوند کما این که اغلب این تلاش ها و تکاپوها نیز راهی به جایی نمی برد و یا دست کم از شدت درد بیمار نمی کاهد و در آخر نیز نوشدارو پس از مرگ سهراب می شود.
پدیده فروچاله های شهرستان میناب که در 90 کیلومتری شرق بندرعباس واقع است نیز از این حیث شاید تشابه بسیاری با یک بیماری خاموش داشته باشد، در گذشته های نه چندان دور میناب را گلستان می خوانند و محصولات صیفی و باغی این شهرستان از انبه های کمیاب گرفته تا مرکبات آن، رقیبی در منطقه نداشت.
زمانی حدود 8 میلیون نفر نخل در میناب وجود داشت که اکنون کمتر از دو میلیون نفر باقیمانده یا 1 میلیون اصله درخت انبه بود که اکنون به طور متوسط 130 هزار اصله باقی مانده است.
لزومی ندارد برای یادآوری وضعیت کشاورزی میناب و پرآبی این دشت معروف هرمزگان، آدرس پیران و سالمندان را بدهیم، چرا که بحران دشت میناب که میناب کنونی بر روی آن توسعه یافته، به حدی سریع و در کمتر از دو دهه خود را نشان داد که امروز جوانان این منطقه نیز به یاد و حسرت سرسبزی های نیست شده آن آه می کشند.
فروچاله ها را به جرات می توان پدیده ای متاثر و در ارتباط مستقیم با مدیریت و برداشت نا صحیح از منابع آبی نام نهاد، پدیده ای پنهان اما قابل محاسبه در دشتی رخ داده که سال ها بود کارشناسان برای برداشت های بی حد و حصر از آن هشدار می دادند.
انتقال بین حوزه ای آب که در رفع نیاز آبی شهرهایی همانند بندرعباس و بندرخمیر از میناب صورت گرفته و کشاورزی سنتی را اغلب صاحب نظران دلیل به وقوع پیوستن فروچاله ها در میناب می دانند.
اگر بافت لایه ها و ذخایر مرتبط با منابع آبی زیرزمینی را همانند یک اسنفج فرض کنیم، در صورت تخلیه و فشرده شدن این بافت آن طور که زمین شناسان می گویند برگشت به حالت اولیه آن غیر ممکن است و این به منزله نفوذ ناپذیری آب درصورت بارندگی ها در زمین است.
در چند وقت اخیر زخم فروچاله ها هم چون یک غده سرطانی به شدت بر پیکره دشت میناب می تازد و روز به روز خطر مرگ این دشت را تهدید می کند.
زنگ خطر برای نجات جان این دشت چندین سال است که به صدا درآمده و مسئولان را به فکر و برنامه ریزی و اتخاذ راهکار واداشته ، اما هنوز خطر همچنان بیخ گوش گلستان قدیم هرمزگان است و ظاهرا تاکنون مرحمی موثر برای عمق فروچاله های این دشت یافت نشده است.
امروز زخم فروچاله ها چنان بر پیکر دشت میناب فرود آمده که مردم روستایی درگیر با این زخم را به مهاجرت به سوی شهرها و خداحافظی از دیارشان واداشته است.
براساس آخرین آمارها، فروچاله ها 30 روستا در بخش های بندزرک و مرکزی میناب را در برگرفته و همچنان در حال پیشروی است.
از جمله روستاهایی که به شدت در معرض خطر فروچاله ها می باشند ، می توان به روستاهایی مثل گورزانگ ، محمودی ، باغگُلان ، تم بلوچان ، نصیرایی ، تالار ، تمبانو ، تم بساط، چلوگاومیشی ، تم گوهر ، کناران ، میر آباد ، کلو ، کلیبی ، سرباران و کلنتان که روزی قطب تولید محصولات باغی و زراعی بودند، اشاره کرد.
وضعیت این فروچاله ها بحرانی اعلام شده و راهکارهایی که تاکنون برای این موضوع ارائه شده ، شامل قطع برداشت هرگونه آب از منابع زیرزمینی و طرح احیا و تعادل بخشی منابع آبی است.
این بحران در سه سال اخیر شهرستان میناب را درگیر کرده و افزون بر 9 کیلومتر راه های روستایی در بخش مرکزی و نقاطی که با فروچاله ها روبرو هستند را ، از بین برده است.
البته اضافه برداشت و بحران کم آبی تنها مختص میناب نبوده ، اما طولانی شدن خشکسالی های اخیر، وضعیت دشت میناب را بحرانی تر کرده، تا مردم برخی از مناطق این شهرستان هر لحظه نگران خطر فرونشست زمین و ایجاد فروچاله های غیرمترقبه باشند که ممکن است با یکی از این فرورفتگی های عظیم ، تاسیساتی در زمین بلعیده و برای همیشه در زیر خاک دفن شود.
البته در ماه های اخیر با حساسیت‌های ایجاد شده و آگاه شدن جامعه محلی ، موسسه و تشکل های مردمی فعالیت خوبی را در راستای صیانت از دشت بحران زده میناب آغاز کرده‌اند که در این میان می توان به موسسه نگهبانان جلگه میناب اشاره کرد.
موضوع فروچاله های دشت میناب در حال حاضر در سطح ملی نیز مطرح می باشد و به نوعی مسئولان کشوری نیز نگرانی خود را در این خصوص ابراز داشته اند.
مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران در این خصوص اظهار داشت: جلگه میناب دشت وسیع و سرسبزی بود که به علت احداث سد در بالادست در معرض خشکی قرار گرفته است و اکنون مهمترین مشکل، ایجاد فروچاله های عمیق است که در جای جای دشت به چشم می خورد.
محسن سلیمانی روزبهانی افزود: بخش عمده آب بالادست دست میناب با احداث سد و بدون در نظر گرفتن حقابه پایین دست به بندر عباس منتقل شده است و با این کار عملا در حال از دست دادن دشت میناب هستیم که یکی از نشانه های آن خشک شدن تالاب رود شور و شیرین و حرای میناب است که در انتهای جلگه قرار دارد و عملا دیگر آب شیرین وارد آن نمی شود در حالی که قبلا به حدی پرآب و حاصل خیز بود که اهالی منطقه محصولات زیادی از آن برداشت می کردند.
وی تاکید کرد: اما اکنون نه تنها جلگه را از دست داده ایم بلکه به علت جاری نشدن آب از سرشاخه ها به واسطه احداث سد و سازه های اقماری که مانع ورود سیلاب به جلگه می شود و انتقال آن به شهر بندرعباس و از بین رفتن لایه های آبهای زیر زمینی، شاهد شکل گیری فروچاله های عمیقی در منطقه هستیم.
وی ادامه داد: زمانی که جاری شدن آب از بالادست قطع شد ، مردم برای تامین آب مورد نیاز اقدام به حفر چاه های عمیق کردند که وزارت نیرو هم تعدادی چاه در منطقه حفر کرده است که این موضوع موجب نابودی سفره آبهای زیر زمینی شده است.
مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب های ایران با بیان اینکه پدیده فروچاله ها زندگی مردم منطقه را تحت تاثیر فراوان قرار داده است گفت: برخی از این چاله ها به حدی عمیق و بزرگ هستند که اگر یک شتر در آن گرفتار شود دیگر خارج کردن حیوان از گودال ممکن نخواهد بود.
یکی از فعالان زیست محیطی شهرستان میناب ضمن ابراز نگرانی از وجود فروچاله ها و گسترش آن در دشت میناب ، به خبرنگار ایرنا گفت: به گفته کارشناسان زمین شناسی دشت میناب هر لحظه امکان فرونشست دارد که در صورت وقوع باید منتظر یک فاجعه بزرگ انسانی باشیم.
علی ذاکری با بیان این که هم اکنون موضوع فروچاله های میناب با توجه به حساسیت و خطر آن در سطح ملی مطرح می باشد، افزود: این فروچاله ها که براثر برداشت آب از منابع آب های زیر زمینی و نابودی آب خوان ها به وقوع پیوسته سبب نارضایتی و نگرانی بسیار مردم شده است.
وی تصریح کرد: با توجه به شرایط موجود کشت محصولات کشاورزی که پیشه بسیاری از مردم میناب است، در این منطقه نیازمند آب بسیاری است که منابع موجود پاسخگوی آن نمی باشد و بهره برداری بی رویه از آب های زیرزمینی منجر به افت شدید آبخوان دشت میناب شده است.
قائم مقام صنف کشاورزان هرمزگان نیز چندی پیش در جمع خبرنگاران اظهار داشته بود: مقصر اصلی وضعیت خشکی باغ های میناب و فروچاله ها سیاست های غلط آب منطقه ای استان در انتقال آب از شهرستان میناب به بندرعباس است که از گذشته وجود داشته و ربطی به مدیریت فعلی ندارد.
علی رئوفی بیان داشت: به اعتقاد کارشناسان آب منطقه ای ، 92 درصد منابع آب هرمزگان توسط کشاورزان مصرف می شود درصورتی که این ادعا صحت ندارد.
وی ادامه داد: هم اکنون بخش عظیمی از باغات لیموترش شهرستان میناب که از قطب های اصلی کشاورزی هرمزگان است معدوم شده و مصرف آب در این مناطق کاهش یافته و در فصل زمستان مزارع صیفی به صورت قطره ای آبیاری می شوند که در کاهش مصرف منابع آب تاثیر چشمگیر دارد.
استاندار سابق هرمزگان نیز بهمن ماه سال گذشته در جمع مردم میناب، از میناب به عنوان دومین شهر هرمزگان یاد و اعلام کرده بود: طرح موضوع فروچاله های دشت میناب به عنوان دغدغه ملی در دستور کار دولت قرار گرفته است.
جاسم جادری اظهار داشته بود: در جلسه شورای عالی آب با طرح این موضوع و زدن زنگ خطر، آنها را ملزم کردیم که برای نجات دشت میناب چاره اندیشی کنند.
وی خطاب به مردم میناب گفته بود: در بودجه سال آینده و در برنامه ششم توسعه نگاه ویژه ای به فروچاله های میناب خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان در خصوص مشکلات دشت میناب به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اضافه برداشت از آب های زیرزمینی جهت مصرف شرب و کشاورزی، تلفات آب در بخش کشاورزی و خروج رواناب های سطحی مهار نشده ، از عمده ترین علل ایجاد مشکلات در این دشت است.
هوشنگ ملایی بیان داشت: بزرگترین مشکل در محدوده دشت میناب در سال های گذشته کاهش بارندگی می باشد، چنانچه متوسط بارندگی با 66 درصد کاهش روبرو بوده است.
وی ادامه داد: نگرانی اصلی استان در بخش دشت میناب توسعه فروچاله ها می باشد و دشت میناب از لحاظ برداشت آبهای زیر زمینی به زیر سطح دریا رفته است.
این مقام مسئول تصریح کرد: آب دشت میناب از 3 منبع آبی سد استقلال ، سد شمیل و نیان و چاه های کمک کانال تامین می شود که سهم سد استقلال در برطرف کردن نیاز آبی این منطقه 85درصد می باشد.
ملایی خاطرنشان کرد: برای حل مشکل فروچاله های میناب و تامین آب دشت میناب برنامه ریزی هایی شده که کاهش برداشت آب از دشت میناب جهت مصارف شرب و کشاورزی ، اجرای طرح احیا و تعادل بخشی دشت میناب ، کاهش تلفات آب ناشی از فرسودگی کانالها و تبخیر از سطوح روباز و مدیریت آبهای سطحی مهار نشده دشت میناب از جمله آنها است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای هرمزگان گفت: در راستای کاهش برداشت آب از دشت میناب طرح هایی برنامه ریزی شده که می توان به اتصال آب سد جگین به سواحل مکران تا میناب ، تکمیل مطالعات و احداث سد های زرانی و مرک و شیرین سازی آب دریا در بندر کوهستک اشاره داشت.
ملایی با اشاره به برنامه های وزارت نیرو برای مدیریت مشکل کم آبی در کشور، گفت: درحال حاضر از 609 محدوده مطالعاتی کشور بیش از 300 محدوده مهم که عمده مناطق جمعیتی کشور در آنها واقعند وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی پیدا کرده اند.
وی تصریح کرد: براین اساس در سال 1393 طرح ملی احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور در شورای عالی آب تصویب شد که در آن وزارت نیرو با همکاری سایر ارگانهای ذیربط موظف به احیاء و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی کشور و حفاظت هر چه بیشتر از آبخوانهای کشور شده که شرکت آب منطقه ای هرمزگان نیز در اجرای طرح مذکور پیشگام است.
مدیرعامل آب منطقه ای هرمزگان با بیان اینکه طرح ساماندهی و احیای دشت میناب در دستور کار قرار دارد، بیان داشت: مساحت دشت های میناب 18 هزار هکتار است که ساماندهی 11هزار هکتار در دستور کار است که یکی از طرح های بزرگ استان به حساب می آید.
وی خاطرنشان کرد: قدمت کانال های انتقال آب در دشت میناب به 40سال گذشته بر می گردد و طرح مطالعاتی ساماندهی و احیا دشت میناب از سال گذشته آغاز شده و در مرحله اول دو هزار و 500 هکتار تا پایان امسال ساماندهی خواهد شد.
وی ادامه داد: جهاد کشاورزی هرمزگان پس از اصلاح شبکه های انتقال آب در دشت های میناب توسط آب منطقه ای ، شبکه های آبیاری تحت فشار را در 11هزار هکتار آغاز می کند.
ملایی تبدیل کانالها به لوله ، اصلاح باغات و اصلاح آبیاری باغات را از جمله طرح های مشترک آب منطقه ای و جهاد کشاورزی در استان هرمزگان برای دشت میناب اعلام کرد .
به گزارش پایگاه خبری هرمزبان اخبار هرمزگان به نقل از ایرنا ، میناب یکی از شهرستان های استان هرمزگان است که از لحاظ جغرافیایی در منطقه شرق استان قرار گرفته و دشت میناب در این شهرستان دارای 653کیلومتر مربع وسعت است که 339 کیلومتر مربع دشت و 271 کیلومتر مربع وسعت آبخوان است.
جلگه میناب یکی از حاصل خیزترین جلگه های کشور است که درختان خرما و مرکبات زیادی دارد و یا بهتر است بگوییم داشته است ؛ اما امروزه در معرض تهدید پدیده فرونشست قرار دارد که در پی فرونشت در جلگه میناب نه تنها باغ های خرما و مرکبات مرغوب منطقه در حال نابودی است بلکه دشت های پیرامونی و فراتر از آن منطقه نیز تحت تاثیر قرار گرفته است.
شواهد نشان می دهد در برخی از نقاط ، فرونشست تا عمق 10 متر در زمین دیده می شود که باید مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد زیرا اگر این پدیده در منطقه توسعه یابد قطعا خسارات زیادی به همراه خواهد داشت.
7198/ 7408
خبرنگار: فاطمه حسینی * انتشار: محمد جهانگیریان
* آگاهی از آخرین اخبار استان در کانال تلگرام ایرنا هرمزگان
* لینک جستجو کانال: irnabandarabas@
*ایمیل: irna.hormozgan@yahoo.com
